ΣΤΙΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΑΣ

Description

Το μείζον θέμα της ιστοριογραφίας –του τρόπου και των γνωστικών προϋποθέσεων που έχει η συγγραφή της ιστορίας– αναδεικνύεται στις σελίδες αυτού του βιβλίου μέσα από μια οπτική κοινωνικών επιστημών και με σημείο εκκίνησης τη διαπίστωση ότι οι μεθοδολογικές μέριμνές τους έχουν πολλά να συνεισφέρουν στη διευκρίνιση, ή και επίλυση, προβλημάτων που ανέκυψαν την επαύριο της μεταμοντέρνας «γλωσσολογικής στροφής», όταν η δυνατότητά μας να αφηγούμαστε με επάρκεια το παρελθόν αμφισβητήθηκε και ο ιστορικός κλάδος έτεινε να προσληφθεί ως μια απλή υπο-περιοχή της λογοτεχνίας.
Συνδιαλεγόμενο με πρόσφατα σημαντικά έργα (προπαντός το Για την υπεράσπιση της ιστορίας του R.J. Evans και το Πώς το παρελθόν γίνεται ιστορία του Α. Λιάκου), η μελέτη στρέφεται εναντίον αυτού του μεταμοντέρνου σχετικισμού, χωρίς όμως και να υιοθετεί το γεγονοτολογικό θετικισμό: την άποψη περί της μίας και μόνης «ιστορικής αλήθειας» στην οποία μπορούμε να φτάσουμε εξετάζοντας απλώς τις πηγές. Υποστηρίζεται ότι διέξοδος βρίσκεται στην αποδοχή τού, ούτως ή άλλως, ερμηνευμένου χαρακτήρα του παρελθόντος, που όμως απαιτείται να θεμελιώνεται σε προσεκτική και εμπεριστατωμένη χρήση των ιστορικών τεκμηρίων.
Το βιβλίο περιλαμβάνει κεφάλαια για την πορεία του ιστορικού κλάδου μέσα στο χρόνο· τη σχέση επιστήμης και ανθρωπιστικών σπουδών· τη σχέση που διέπει γεγονότα, συμβάντα και ερμηνείες· το ακανθώδες ζήτημα της αιτιώδους επεξήγησης και του πάντοτε κομβικού ρόλου που διαδραματίζει ο Λόγος του ιστορούντος υποκειμένου· το πρόβλημα των «μεγάλων αφηγήσεων» και της στενής, συμπληρωματικής σχέσης ανάμεσα στο μακρο- και το μικρο-επίπεδο· τη δύσκολη σχέση ιστορίας και εξουσίας· καθώς και την καθοριστική σημασία της πραγματικότητας. Ο διάλογος με τα κείμενα των Evans και Λιάκου κωδικοποιείται σε δύο κεφάλαια-άξονες για περαιτέρω διάλογο, ενώ σημαντικό ρόλο στο όλο πόνημα κατέχουν δύο παραρτήματα: το πρώτο περιλαμβάνει 21 πρωτότυπα δοκίμια –εργοβιογραφικές-θεωρητικές απεικονίσεις της συμβολής των κορυφαίων ιστορικών των τελευταίων δύο αιώνων–, ενώ το δεύτερο παραθέτει με συνοπτικό τρόπο αφενός τα είδη και τα προαπαιτούμενα της συγκριτικής μεθόδου και αφετέρου τα βασικά χαρακτηριστικά των σύγχρονων κοινωνικοεπιστημονικών παραδόσεων.